ÇAvdarhisar 1

ÇAVDARHİSAR  ..Ana sayfanın  devamı.

Baş tarafı .....^ÇAVDARHİSAR^  sayfasında

Çavdarhisar 1
**************

Hisar-ı Çavdar Karyesi

Kayda Girmiş En Eski Belge ve BİLGİLER
Bu sayfa ve başlık altında yörenin-Çavdarhisar ve
çevresinde vuku bulan hadiselere yer verilmiştir.
 Anlatılanlar büyük ölçüde kaydi bilgilerdir.
Yakın tarillere ait olan bazı bilgiler
yaşlı insanların aktarımları ve bizzat
 kendi gözlemlerimdir.

Bir alıntı ile tarihin derinliklerinde vuku bulan olayları aktaracak olursak,

****Alıntı : Sn Süleyman Polat****

   (Ehl-i örfün mal ve para edinmek amacıyla işlediği ilk başlık altında incelenen suiistimallerde reayanın can güvenliğine bir taarruz olmadığı görülmektedir.  Bununla beraber bu başlık altında incelenen belgelerde ehl-i örf taifesinin, yine maddi kazanç sağlamak amacıyla, ancak bu kez reayanın can

güvenliğine kastederek gerçekleştirdiği suiistimaller ve bu suçlara mukabil

merkezin tepkisi ve müdahalesi üzerinde durulacaktır. Buradan hareketle

ele alınan ilk hüküm yapılan kötü muamele neticesinde reayanın toprağını

terk etmesiyle ilgilidir. Bu hüküm, Kütahya’nın Çavdarhisar mevkiinde,

“hisar-ı çavdar” halkının arzı üzerine kayda geçmiştir)    *

                                                                             *****

Çavdarhisar bilinen ,hep hatırda tutulan bir karye olarak bazı sıkıntılar da yaşamış (.H. 1101 --M. 1690 ) O,

yıllarda *** Ehl-i Örf ** denilen  ve esasen devlet görevlisi olan kötü niyetli taifeler çevre köylerden haraç toplamak için kalabalık  Atlı kişiler karye ve yaylalarda ,kırsalda sürü sahiplerine musallat olmuşlar.Mal ve para almışlar.

Çevredeki küçük köy ve yaylalar adeta vergiye bağlanmış ve ahali sindirilmiş,Can kaybı bile olmuş.Köyler küçük,

 Ortalama  8- -30 haneli köyler karşı koyamıyor.  Ehl-i Örf taifeleri  50 kişilik atlılardan oluşuyormuş.Şikayet

edecek kişi yok şikayet edilecek makam uzak,velhasıl na çar bir durum....

Yörenin korkulu rüyası Ebubekir adındaki kişinin yönetiminde ki bu taifeler sonunda  Çavdarhisar'a da gelmişler.

Çavdarhisar'da Atlı ve avcı ve ilim irfan sahibi kişilerin bulunduğunu iyi biliyorlar.İstanbul'da (Payitaht) eğitim görmüş ve bir şekilde bağlantısı olduğunu bildiklerinden ve Çavdarhisar'ın karşı koyacağını düşündüklerinden olsa gerek  önceleri küçük yörelerle yetinmişler  lakin Çavdarhisar'ın cazibesine kapılmışlar para ve altın için        

Çavdarhisar'a musallat olmuşlar. 

Çavdarhisar ahalisi bu kişilerin Çavdarhisar'a da geleceğini bildiği için ne yapılması gerektiğini düşünmüş

.İlim, irfan sahibi ve de Savaşçı insanların ( Çavdar tatarı)  çok olduğu Çavdarhisar topyekun cesaret

 göstermiş karşı  koymuş.

Ancak ölümlü olaylar olmuş.Faili meçhul bir durum bahane edilerek Çavdarhisar ahalisine kan kusturulmuş

bu durum Osmanlı  Belgelerine girmiştir.




Belgeye göre:
**** Kaza-i mezbura  Hisar-ı  Çavdar( هيسار-I-الجاودار )  nam karye halkı Südde-i Sa adetüm'e arz-ı hal idüp***
diye devam eden şikayet name...

Kütahya mütesellimi Selim (Germiyan mütevellisi)-  geçiçi görevli (Vali vekili)

Ölüm olayını Selim'e ---Vali vekili- bildirmişler.
Selim ölüm olayını Çavdarhisarlıların üzerine atarak Diyet- ** Öşr-i diyet ve üçret-i kadem **sebebi sayarak para 

toplamış.(ölen kişi Ehl-i Örf'ün adamı,Nasıl ve kimlerin öldürdüğü meçhul) Bu kişiler bireysel çıkarı için

gözden ırak tenhada kendi namı hesabına da haraç almış.Bunun için mahalle aralarında veya tenha kırsalda 

tek başına,ve kendi hesabına haraç alma hevesine iştahına sahip olduklarından yalnız kalmak için fırsat kolladıkları sırada hınçlı bir Çavdarhisa'lının  hışmına uğramış  olması muhtemeldir.

Zira baskı ve dayak olayları ve diğer olumsuzluklara küçük köyler ses çıkaramamış. Yörenin en büyük köyü Çavdarhisar'ın nüfusu  700-800 kişi.Karşı koymuşlar.
Köy halkı bundan ne ölçüde zarar görmüş belli değil.Ölümlü olay olduğu kayıtlara girmiş.  Neticede,

Baskılar sonucu bütün riskleri göze alan,
Çavdarhisar'lı Okur-yazar insanlar ortak bir istida ile ve bir heyetle durumu merkezi hükümete şakayet etmişler.

 Çavdarhisar Ahalisi bu kanunsuzluğa karşı çıkmış ve Durumu merkezi hükümete bildirmiş ( MD 85:112,h.261)

Merkezden gelen emirle,yukarıda anlatılan haksızlık ve zulmün durdurulması sağlanmış.Alınan tüm haksız para ve malın sahiplerine iadesi sağlanmış,Çavdarhisar sayesinde tüm yöre Köy halkı bu gibi resmi zorbaların 

Reaya'dan (verigi mükellefi)  alınan Ferman akçası,Konak akçası ve kisve  vergisi gibi kanunsuz vergi alınması

hususundaki haksızlıklardan kurtulmuştur.

Bu tür kanunsuzluklar Osmanlı-Merkezi hükümetine ragmen olmuş .Gediz kadısı Mehmet'in ,Gediz halkın-
dan usulsüz vergi ve rüşvet aldığı kayıtlara girmiş. Ortak sorunların çözümünde beraber hareket etme özelliği
olan Gediz halkı Kadı Mehmet efendiden şikayetçi olmuşlar ve durumu merkeze bildirmişler  (MD .95;88,h.77)  H.1046 ( 1637 ) Bu husustaki mahkeme kayıtları Kütahya sancağına ait bilgiler. Kadı Mehmet cezalandırılmış.
Alınan haksız vergiler Gediz halkına geri verilmiş.

 Gireği .... کره کی 

Gireği Nahiyesi
Gir  Ovası



ASLANAPA ... Gireği nahiyasinde de benzer
adaltsizlikler olmuş.Ahalinin mahsulünü,mal
ve parasını almışlar. Topraklarının  (tarla )
terketmeleri için baskı görmüşler.
 neticede ahalinin feryadı ve şikayetleri netice
vermiş ve zulmün sona ermesi sağlanmış.
alınan mal ve paralar iade edilmiş.

DOĞAL AFET YILLARI  1833-1896

O yıllarda Kütahya havalesinde salgın hastalık,
sel baskını ,yangın ,Kuraklık ve bir dizi deprem
 felaketiyaşanmış. Ahali büyük sıkıntı çekmiş.

Göç ve yer değiştirme durumları olmuş.

Kireç tepesinden yellice
dağı görüntüsü.















Porsuk nehri




Kireç dağı Çarpışması

1833 yılında Kütahya  Mısır valisi M.Ali paşa tarafından
 işgal edilmiş.Bu işgalciler Porsuk nehrine takiben batıya ,
Yalnızsaray ,Çavdarhisar taraflarına ilerlemek istemişler.Kureyşler ve Güvem köyü yakınlarında

Kireç dağlarında şitdetli çete savaşları olmuş.Çavdarhisar,Hacıkebir, Aslanapa ve cevre köylerden

Efeler toplanmış , İşgalcileri Durdurmuş ilerlemesini önlemişler.Mısır askerlerinin batıya ilerlemesi

önlenememiş olsa batı yönündeki tüm yerleşimler özellikle Aslanapa -hacıkebir-Çavdarhisar -Yunus-

lar ve Gediz kazasının işgale uğramaları muhtemelmiş.İlerlemesi durdurulan askerler yorgun ve has-

talıklı.Sonradan anlaşılan hastalık Kolera.

Bu esnada yaşanan fiziki temastan Efelere Mısırlı askerlerden sari hastalık bulaşmış.

Sari hastalık,

KOLERA..

Kolera salgını,( o sıralar ahali tabii ki kolerayı bilmiyordu)

Bir çok insan durup dururken ölüvermiş.Çavdarhisar ovası ahalisi çiftçi olduğundan tarlasını

sürmek için çarığını giymiş çift sürmeye gitmiş. Hastalanmış eve dönmüş çarığını çıkarıp

yatacak! . Lakin vakit yetmemiş ve çarığı çıkaramadan ölmüş.Bu nedenle hastalığın

adını ^ÇARIK   ÇIKARTMAZ^ demişler. Çok sayıda insanımız vefat etmiş. Bu salgın-

dan en çok Ova KöylerAslanapa ve çevresinden ölenlerin olduğu Çavdarhisar-Hacıkebir ve
 Örencik( Nahiye) etkilenmiş. Çavdarhisar'da 17kişi, hacıkebirde 11 kişinin

 öldüğü söylencesi mevcuttur.Kütahya şehri ile münasebeti çok

olan diğer yerler de çok etkilenmiştir.Altıntaş, Tavşanlı ve Gediz Çok etkilenmiş, Emet ise az etki

lenmiştir, ölümler olmuş . çaresizlik ve endişeli günler uzun sürmüştür.

ÇARIK ÇIKARTMAZ ' 2
Sonraki yıllarda (1912-15) Tekrar Çarık çıkartmaz
salgını yaşanmış.

ÇEKİRGE   İSTİLASI  :

Çekirge İstilası ( 1852). O yıl mayıs-haziran aylarında
 Bağdat-Basra taraflarından geldiği  ileri sürülen

 söylence ye  göre ÇEKİRGE istilası olmuş.Ekili
 alanlarda ( Buğday- arpa) çok

zayiat olmuş.Ahali Dumanlı yakacaklarla çekirgeleri
kovmak ve imha etmek için seferber

olmuş. Çavdarhisar'ın demiroluk yönündeki az miktar
 mahsulü yok olmuş.Ova sulu arazideki

mahsül zarar görmemiş. Demiroluk köyü ve diğer
köylerimiz etkilenmiş.Zobu-Efeler-Gökler

köylerimiz az etkilenmiş. O yıllar gıda sıkıntısı
 yaşanmış,Arpa ekmeği yemek zorunda kalanlar.

 olmuş. Orman içlerindeki köyler az etkilenmiş.

Bu çekirge istilasından Aslanapa, Altıntaş, Gediz
 ve çevre köyler de etkilenmiştir.

***************************************************************************
Deprem  (1862)












 Depremden zarar gören antik yapılar.

Sütun ve kirişler yıkılmış.
Duvarlarda tahribat izleri.

DEPREM::

Depremler:1860- 1880-1900 yılları arasında sık sık depremler olmuş ahali günlerce avluda- tar-

larda ve harman yerlerinde yatmış, evlere girememiş.

Depremin merkezi neresi tabii bilen yok.Aylar sonra tüm çevrenin sallandığını öğrenebilmişler.

 ***Çavdarhisar'da  antik çağ Aizanoi kenti Zeus tapınağının  bu depremlerden zarar gördüğü söy

lencesi dilden dile anlatılır.Zeus tapınağının Kuzey duvarındaki delik ve Aynı yöndeki sütun

ların yıkılması 1860 lı yıllardaki deprem netiçesinde meydana gelmiş.***

  Soğuk günlerde hayvanların ahıra girmesi ve girmemesi serbest

bırakılmış ahırların kapısı açık bırakılarak soğuktan ölmek istemiyorsan ahıra gir, Depremden

ölmek istemiyorsan girme denilmek istenmiş

Akıllı hayvanlar sarsıntı anında ahırı terkedip açık alanlara kaçışmışlar. bu durumu ahali hayvan

ların 6. hissine bağlayıp muçize olarak değerlendirmiş.

 Hayvan telefatı olduğuna dair bir kanıt-söylence yok.

Can Kaybı yok:

Çok sıkıntı çekilse de Çavdarhisar'da ölüm olmamıştır. Çavdarhisar'da diğer bir çok yerde

olduğu gibi Konutlar iki kat olup alt kısım hayvan damı ( Ahır) olarak kullanılır ve binalar

Ahşap ve dayanıklı ağaçtan yapılır. Bu nedenle depremden az etkilenir.Çevrede

özellikle kasaba -şehir yerlerde binalar gösterişli ve narin yapıldığından etkilenme

daha şiddetli ve yıkıcı olmaktadır.

.Son depremin tarihi şu şekilse tarif edilir .Çavdarhisar'a pazar kurulmasına depremden

14 yıl sonra başlanmış.Çavdarhisar'da pazar 1910 yılında kurulduğunu biliyoruz. demek ki

deprem 1896 da olmuş.Deprem sırasında doğan çocuğu,Pazar kurulduğunda 14 yaşına

 bas-mış bes belli. Güzel bir kronoloji.

*********************************************************

     Büyük KURAKLIK yılları

    Çavdarhisar'da kıtlık

    Çavdarhisar'da kuraklık.
Oluş zamanı bilinen ve tarihi belli ,kayda girmiş
bilgiler 1800 yıllarında

başlıyor. Bu dönemden itibaren Tutulmuş
 olan kayıt defterlerinden sağlıklı bilgi

elde edilebiliyor.Son depremden 3 yıl sonra
Kuraklık baş gösteriyor.

Sanırım 1898-1899 yılları.O yılın kışı
KAR yağışı fevkalade az oluyor.Baharda

Nisan-Mayıs yağmurları da yağmıyor.

      Çavdarhisar ovasını su veren
 çaylar( Ağarı çayı, Koca çay,,Barağı çayı)
 Koca dağ ve uzantısının

 Kuzey yönüne düşen yağışlarla beslenirler.
Koca dağ doğal bir baraj

gibidir. Dağın kuzeyi Uzun sure kar tutar.
 ( Kasım-Mayıs sonu). Nehirlerin suyunun

Azalması Kış yağışı-Kar olmamasından .
O kışın yazı tüm dere ve çaylar kurumuş,

Çukur alanlarda biriken sular hayvanlara
 sıra ile verilmiş. Bir çok kuyunun suyu çekilmiş.

pınarlar kurumuş,çeşmeler sicim gibi akmış
.Bazı pınarlarda sabah saatlerinde olan

su öğle saatlerinde kurumuş.Kırda çalışan
 ahali testisini sabah erkenden doldurmak

için pınar-pınar dolaşmış.Ve yörenin en büyük
 akarsuyu , Koca çay-Bedir çayı- antik

çağdaki adı ile Pankales ırmağının suyu çok
azalmış yöre tabiri  ile bir oçak

değirmeni çeviremeyecek seviyeye inmiş.

Birinci köprü . sağ taraf pazar yeri, çarşı alanı...aizanoi borsa  yapısı  sütunlu cadde.

Normal zamanlardaki su seviyesi............






   Suların çekilmesi ve sığ kısımlar oluşması balıkların yeteri kadar oksijen alama

malarına ve yarı baygın hale gelmeleri ahalinin kolay avlanmasına yaramışsa da

balık neslinin devamı düşüncesi ile zordaki balıklar göllenme olar yerlere yönlen-

dirilmiş, avlama sınırlı tutulmuş.

    Su yoksa hayat olur mu? 

Hayat devam etmiş ama çok zorluklar yaşanmış.Beslenme zafiyeti,kısmen açlık

çekilmiş.Buğday ekmeği bulamayanlar ,Arpa-nohut-mısır ekmeği ve hatta kıtlık

taşı denilen bir maddeyi   bile yemek zorunda kalınmış.(kıtlık taşı kayalık yerler

de fındık büyüklüğünde mantara benzer tatsız bir madde)

Germiyan   ...کرميان
KÜTAHYA   ..کوتاهيه

Kütahya Vilayeti

Kütahya sancağı

Kuraklık-Kıtlıktan en çok

etkilenen şehir.

 Yaşanan bu kıtlığın sebebi tamamen KURAKLIK.Tahıl üretimi için ilkbahar yağmurları

ve özellikle nisan- mayıs yağışları çok önemlidir.Kışı kar sız baharı yağmursuz olun

ca mahsül gelişemez ve kavrulur tane tutmaz, veya çok az tutar.O yıl özellikle

kır-bayır ve yüksek kesimlerde tahıldan verim alınamamış.Sulu tarım yapmaya elverişli

araziden düşükte olsa bir miktar ürün alınmış.Ahalinin Pazarda satabileceği fazladan

buğday-arpa ve diğer mahsülü olmadığından ve hatta bir çok az topraklı ailelerin bile

kendi yiyeceği kadar dahi tahılı olmadığından beslenme sorunu yaşanmış.

Kuraklık Tüm çevrede ( Kütahya şehri-Gediz-Emet)  yaşanmış. Pazarlara

ve Şehirlere tahıl arzı yapılamamış.Şehirler Büyük sıkıntı çekmiş.

  Çavdarhisar, hacıkebir, Zobu köyü az etkilenmiş. Merkep ve Atlarla

Kütahya'ya gelen köylülerin torbasında ekmek arayan şehirlilerden

bahsedilir ^köylünün torbasında kuru ekmek ararlarmış ^ sözünün

söylendiği ifade edilmektedir.

     O yıl  Gediz'den Çavdarhisar'a Mevlit okuyucu kadınların geldiği ve

bir müddet kalarak ev ev mevlit okumuşlar. ,dönüşlerinde kendilerine

bulgur-nohut verilmiş.Başka vesilelerle

 GEDİZ'e bulgur gibi yiyecek gittiği söylenir.

 GEDİZ'in beslenmesinde Çavdarhisar ve çevresi önemli dir.

کدوس

GEDİZ. şehri  2-3 bin yıl önce kurulmuş Kadi,Kadio,Gedus olarak anılmış

eski bir yerleşim. Aizanoi antik kentinin bir beldesi .

Gediz 1071 sonrası hızla Türk şehri olmuş. 850 yıl dan beri yöremizin

önemli bir şehri olma özelliğini muhafaza etmektedir.

Gediz'den iki görüntü..

Bu zarif evler Gediz çarşı alanının
tam ortasında.Zemin katlarda
 sinama solonu bulunuyordu.

Çavdarhisar

Emet'e bağlı olduğu yıllarda bile ticari ilişkisi Gediz'le olmuştur.Detaya gimeden

Yunan İşgali sırasında GEDİZ 'e girmek, Merkeple Mercimek götürmek

cesaret isteyen bir durum olmalı.Gidiz' e girdiniz Tepepark köprüsünü geçtiniz

sağ yamaçtan sokak arasına daldınız ,Ana caddenin paraleli 200m

sonra durdunuz Yükünüzü ( mercimek ) Mehmer ağanın kapısına yıktınız

paranızı aldınız ve Eşeğe binip Çavdarhisar'ın yolunu tutacaksınız.

henüz yaşınız 17.Yunan Jandarması na fark edildiniz. Dörtnalı sürdünüz

eşeğinizi Soldan Akçaalan yoluna ve canınızı kurtardınız.Buna

rağmen Tekrar Gediz'e merçimek-Nohut getirmeğe davam edilmiş

ki Gedizli gıda maddesi bulabilmiş. Bu olayı kahramanıından Hacı kadir oğlu.

 hacı Hüseyin Özcan rahmetliden bizzat dinledim. ****

  Bu mevlit okuma işi sonraki yıllarda da devam etmiş ve belli aylarda

hoca kadınlar 30-40 gün mevlit okurlardı .Okuma karşılığı verilen Nohut

fasulya ,mercimek vs yi Gediz'e götürürlerdi.  Bu durum 1960 lı

yıllara kadar devam  ediyor.

Bir çok tatsızlık olsa da ,

Çavdarhisar  ihmal edilmemiş daima Merkezi idarelerin desteğini almıştır.Yukarıda anlatıldığı üzere bazı devlet görevlilerine rağmen mahkeme kararlarının Çavdarhisar'ın lehine sonuçlanmış olması haksızlık yapılmış olsada      bunun daha sonra giderilmiş.oldğu görülüyor. .Çavdarhisar neticede diğer

yerler gibi bir köy.Hangi köyde devlet hizmeti Çavdarhisar'dan daha fazla.Çevrede en çok devlet hizmeti alan köy Çavdarhisar'dır.Yukarıda bahsettik burada AT çiftliği kurulmuş. Devlet Konağı yaptırılmış ki

Kadılık merkezi kurulmak üzere.havacılık ile ilgili hizmet bina ve birimi kurulmuş.Pazar kurulması

izni verilmiş (1910 yılı)  . Gediz Şosesi yapılmış..1923 sonrası.diğer hizmetler sırası geldiğinde anlatılacaktır..

Çavdarhisar Müzesi

MÜZE...
özel müze
Çavdarhisar
 Abdullah Özcan müzsi

 NAHİYELİK Teklifi:

*Çavdarhisar ,Çavdarhisar ovasının en büyük ve önemli yerleşim yeri olma önceliğine hep sahip olmuştur.

!840 lı yıllara ait verilere göre: Hane sayısı 116.( hacıkebir 80,Yunuslar 56,barağı 12 )  Toplam arazi

miktarı 3934 dönüm  .(Demiroluk 784,Barağı 608 dönüm) Hem arazi hem de toplam hayvan varlığı

ile büyük bir üstünlüğü var. 116 hanenin 12 hanesi hizmet sektörüne mensup olup tarımla iştigal etme-mektedirler.Bu aile mensupları devlet görevlisi,okutman, İmam ,Dişçi-sünnetçi ve benzeri kişiler,olmalı.
Çavdarhisar'da yörenin ilk Kahvehanesi açılmış.olalı. (1860).Zira 1870 yıllarına ait Osmanlı kayıtlarında
Sazanos nahiyesi  dahilindeki köylerde sosyal hizmet alanlarının çeşitleri ve sayıları verilmiş buna göre
5 adet kahvehane bulunduğu belirtiliyor. o tarihlerde Çavdarhisar'da 1 Ad Kahvehane 1 Ad Cami ve üç adet
mescit bulunu-yordu. Ve Çavdarhisar Cuma kılınabilen Cami ve İmam- müezzine sahipti . Çevre karyelerin de  cuma namazı için Çavdarhisar'a geldikleri anlaşılıyor...(Afşar'da mescit 1869 da açılmış..yıl ..1870
.  Yörede Eğitim için10 adet okul bulunuyordu.Bu okullardan. sıbyan mektebi 2.ad..medresenin ise
bir adedi Çavdarhisar'da bulunuyordu. ,Çavdarhisar'da çağın elverdiği hizmet birimlerinin olması
tabii . Zira çevrenin Açık ara en büyük köyü.ve ulaşımı en kolay yer.

YOL , Çavdarhisar kavşak noktası demiştik.
Eski tarihli tozlu Kağnı yolları Çavdarhisar merkezli direk yollar.
Çavdarhisar.  :  Hacıkebir,Zobu,Yaydığın,Örencik, Ağarı,Demiroluk
                       Doğancılar ,Akpınar,İlcikören,Barağı.Yeşildere,Hacımahmut.

Çavdarhisar'a teğet geçen transit yollar
1-Çavdarhisar'ın ; (Batıdan -doğuya uzanan) Güneyinden geçen Uluyol ( İpek yolunun kolu)
2-Çavdarhisar'ın Batısında Kemer köprüsünden geçen yol.
3-Çavdarhisar'ın doğusu ve Pankales ırmağı Ahşap köprüden geçen Güney-Kuzey
 yönüne uzanan yol.
Çavdarhisar'ın büyük köy olmasında etken olan husus çok.





İşte ULU YOL .Resimde görülen
Ağacın hemen ilerisi.
Han-Kervansaray ise  2 km sağda.





Görüldüğü gibi Çavdarhisar Bazı köylerin on katı büyüklüğünde.

Nahiye olmak Çavdarhisar'ın hakkı.***

Çavdarhisar'ın Nahiye olmasını Balkan ve Çanakkale savaşları mı erteletti?

Çavdarhisar'da  1910 yılında  Pazar kurulması izni veriliyor .Fiilen pazar kurulmasına başlanıyor. ve

halen devam ediyor.

Nahiyelik için yapılan başvuru kabul ediliyor, gerçekleşmiyor.Ancak  1967 belde.1990 ilçe oluyor.

 Çavdarhisar'ın Nahiyelik meselesine ait bilgi,

DH.MUI  69-1  55 tarih: 1328 S 17..(1912 )tarihli Çavdarhisar kariyesinin Nahiye olması hakkındaki

istidası.  1328 yılı  17 Gücük-Şubat ayı  Çarşamba günü tarihi ile kayda alınan istida Çavdarhisar pazarı

na gelen posta memuruna verilmiş. (Çarşamba Çavdarhisar'a pazar kurulduğu gün ve Postacı haftada bir gün geliyor).Bu İstida  Yukarı mahalle köprüsü batısındaki *Pazar o *  odası olarak anılan köy odasında yazılmış

olmalı ki o odanın sahipleri okur-yazar ve İstanbul kökenliler ve köyün idaresinde *Muhtarlık * söz sahibi kişiler.Girişim sonuç vermiş lakin,

Anlaşılıyor ki Nahiyelik Balkan harbine takılmış.  

 Çavdarhisar bölgesindeki gelişim Gediz şosesine endeksli gibi görünüyor.Çavdarhisar,Yunuslar  ve

Hacıkebir , gibi şose üzerindeki yerler diğer Cebrail ve Emet istikametindeki yerler -Örencik-Çerte

ve Aydıncık gibi yerlere nazaran  daha az nüfus kaybına maruz kalmışlar.Burada Çavdarhisar nüfus

ve diğer göstergeler itibariyle Dün   de  bugün de yörenin en gelişmiş yeri özelliğini sürdürüyor.

Keza Hacıkebir ikinci büyük yerleşim özelliğini muhafaza ediyor. Esasen bu beldelerimiz Çavdarhisar

ilçesine çok yakındırlar.Örencik-Çavdarhisar arası 9km.  ,Esatlar,Örencik,Çerte

Düşecek ,Yunuslar ,Polat,Yağmurlar ,Cebrail,Çamdibi(Tava) Çamırdık gibi köy ve beldeler

Çavdarhisar'ın hinterlandına dahildirler.Çavdarhisar uzun yıllar Emet ilçesine idari yönden bağlı kamış

olsa da Ekonomik-ticari , sosyal ve kültürel açıdan Kütahya şehrine,Ticari yönden Gediz ilçesine

ve Tavşanlı ilçesine daha yakın olmuştur.

Gediz şosesi.:  Çavdarhisar ve hacıkebir'in
hayat damarı gibidir.


Burunlu Otobüs  ( Üç kapılı. iki ön-
yanlarda bir kapı arka tarafta)
Üstte bagaj. Arkada bulunan
merdivenle çıkılır. Bagajlar için
yapılmış olsa da fazla yolcuların
taşınması için kullanılırdı.

İlk kamyon
İlk otobüs
Çavdarhisar'ın da yararlandığı,
Gediz-Kütahya seferleri

Gediz şosesinden ilk geçen oto malesef
işgalci Yunan kamyonları olmuş.Demir
tekerlekli yunan  askeri kamyonları omar
tepeden makinalı tüfek ve toplarını
Çavdarhisar'a doğrultmuşlar. Çavdarhisar'a
giren atlı yunan askerleri ağaçlarla kaplı ve
geniş bir alana yayılan çavdarhisar'ın güvenli
olmadığı kanaatine varmış olmalılar ki  arama
dahi yapamadan uzaklaşmak ve Kütahya isti
kametine devamla Hacıkebir'de Karakol kurmuşlar.
Bu hususlar daha sonra  yazılacak.

Şoseden ilk defa Gediz'e Devlet tarafından
tahsis edilen kamyonlar geçmiş olmalı,
Tarih 1940-41. bu tarihten itibaren Gediz
otobüsü Kütahya seferlerine başlamış.
Henüz Çavdarhisar'da motorlu vasıtanın
bulunmadığı o yıllarda Uşak ilçesine giden
vasıtalar bu yolu kullanıyorlardı.Günde 3-5
vasıta geçiyor ahalı yol güzergahı boyunca
motorlu vasıta -tomafil- seyrediyor.


Çavdarhisar'da
Aile,
Hane,
Soy  Bilgileri

1950-1960 yılları.
Geçmiş yıllara ait bilgilere ara verelim .
Yakın yıllara ait bilgilere yer verecek olursak,
Çavdarhisar köyünün 1940-50,60 yıllarına gelelim.

Çavdarhisar 6 mahalleden oluşan Pazar kurulan,
İlkokulu,Sağlık memuru, ebe ,Jandarma karakolu
bulunan büyük köy idi.   iki büyük camii ,bir küçük camii ve
4 ad. mescit bulunuyordu .  8  bakkal,2 manifaturacı
4 zahireci ,10-15 kahvehane 4-5 terzi,3 yağ imalathanesi
1 tahin helva üretim yeri,bisiklet ve radyo tamir atölyesi
5-6 berber 1 dişçi ve sünnetçi , 5 ad kamyomn 1 ad traktör
birkaç motorsiklet,sulama amaclı 5-6 ad  motopomp, bir ad dizel
motorlu un değirmeni, 5 ad su gücüile çalışan un değirmeni
 Yol güzergahında 3 konaklama
yeri (Han)  ve her mahallede bir veya bir kaç köy odası
bulunuyordu. Mahallelerin üçü bedir çayının Kuzey batı,
( Yukarı mahalle-Sakatlar-Kamaller mahallesi)
diğer üçü Güney doğu kıyısında idi.(Bölcek mahalle
-Küçük mah. ve Cereller mah)
Bedir çayının akış yönüne göre En yukarıdaki mahalleye
Yukarı mahalle adı verilmiş,

Yukarı mahalle hane ve Soy bilgileri  :

Bu sıralama  konutların mahalledeki  yer- konumu na göre sıralanmıştır.

komşularınızı  tanımanızı kolaylaştırıyor.

1-  Mustafa Taşkın. 8 kişilik hane.
2-  Mehmet Dalkılıç (Hacı Mestanlar)  6 kişilik hane
3-  Ahmet Tanrıverdi. ( Keleşler-Karaahmet)  6kişi
4-  İsmail   Tanrıverdi ( keleşler-5 kişilik hane)
5-  Abdullah Çetin.. (Afşarlılar. 5 kişi)
6-  Mehmet çetin     5 kişilik hane
7-  Şüleyman Gürdal--Keleş oğlu 5 kişi
8-  Ali Gürdal   Keleşali  4 kişilik hane
9-  İsmail, ve Şerif Gümüş Belceliler 5 kişi
10- M.Ali          Hacıoğlu  2kişi
11-  Hatiçe Hacır nene -Nişanlısı Çanakkale şehidi.yalnız kalmış 1 kişi
12- Ali Akgül. ( kırali -Yemen ellerinde esir düşmüş-Kurtulmuş
      Hüseyin Akgül  ( Çakır hüseyin-Bakkal manifaturacı - 5 kişi)
      Abdullah Akgül  ( Yağdığından evli- 6 kişi
13-  İbrahim Gürdal  ( keleş ibrahim- 2kişi)
14               Gündüz ( hacıoğlo- hacoo  4 kişi
15  Ali Okur  ( Okumazlar- 5 kişi
16-  Hasan Çavuş.. Kafksya ve rusyada asker-borazancı-1 kişi
17   Yeşil Ağa ( Beyin yeşil- Germiyan beyinin oğlu .2 kişi
18-  Halil Çetin ( tosçalı 6 kişi)
19-  Hüseyin Özcan ( Hacıkadirler  8 kişi
20-  Halil İbrahim Özcan ( hacıkadirlr 5 kişi
21-  Gülsüm Yanıkkırı ( gülsüm gelin -zeybekler- Süleyman..2 kişi
22-  Ahmet yanıkkırı (zeybekler  4 kişi)
23-- Halil Dalkılıç (hacımestanlar  10 kişi
24-Ali dalkılıç ( hacımestanlar  5kiş)
25- Bekir öztürk ( hacısarılar 4kişi)
26  Halil Öztürk  ( hacısarılar 4 kişi
27- İsmail Dalkılıç ( köseler- 5 kişi.. )
28- Mehmet dalkılıç ( köselerin karaoğlan) 5 kişi
29-Halil Öztürk .  6 kişi
31- Ahmet öztürk   4kişi
32- Kazım öztürk (Şerif ağanın Kazım  Çavuş ) 5 kişi
33- Mustafa Öztürk ( hacı sarıların mustafa)  10 kişi
34-Tevfik Akgün ( Halit ağanın oğlu- ' 2. beld Başk ) 9 kişi
35- Selahattin Akgün. ( Halit ağanın oğlu) 6 kişi
36- Hüsnü Akgün  ( Halit ağanın oğlu)  5 kişi
37- Kamil Akgün ( hilit ağanın oğlu)  3 kişi
38- Halil Öztürk  ( Bazaro-Şerif ağanın oğlu) 3 kişi
39- Mehmet.......... Ağa-- Tek Mehmet (İstanbululu Rıze beyin oğlu) 3 kişi
40- Halil ..........      ( Salih'in halil ) 4 kişi
41  İbrahim Şahin ( Hafızoğlu ) 6 kişi
42- Mustafa Şahin ( Ankaralı- Aşçı mustafa)  6 kişi.
43 Kamil Altan.  Kadıoğulları (Değirmenci)
Yukarı mahallenin hane sayısı ,42. Nüfus 200 kişi
mahalle odaları : Hacıoğlu odası,Aralık oda. Bazaronun odası
Hafızların odası.
Yukarı mahallenin bilinen en eski sakinlerinin
 Hacı oğlu   olduğu,  ifade edilmektedir. Diğer kalabalık aileler ise,
Keleş oğulları ,Alidayılar  ,Okumazlar,  Beyler, Beyoğulları , Hacıkadirler
Zeybekler ,Hacımestanlar ,Şrif Ağalar (Ünlü muhtarın oğulları) Halit Ağalar
( polis Müdürğnün oğulları). Hacı sarılar, Kadıoğulları,( İstanbuldan gelmişler)
Hafız oğulları ( Gediz'den gelmişler). Beyler.(germiyan)

 İstanbul kökenliler Mestan dedenin 1, dereceden soyu :Dalkılıç  ve Öztürk  soyadını
taşıyan ailelerdir.Mestan dedenin kız torunları soyu ise  Özcan , Tanrıverdi soyadını
 taşıyan ailelerdir.


Sakatlar  mahallesi :

Yukarı mah ile kemaller mah arasında yerleşiktir. bu mahalleli hakkında bilinenler
sınırlı. sakatlar mah sakinleri :
1- İmamlar .Ali Çakır. yörüklere ramazan imamlığı yapardı. 5 kişi
2kel hüseyinler..saban -kağnı ustası-sonraki yıllarda şöför vs hasdemir.10 kişi
3 mustafa hoca.. yukarı camii imamı 4 kişi
3 mehmet çakır.. aydın ovası işçiliği.4 kişi
4- kapılo. mehmet. radya- bisiklet tamircisi 5 kişi
5 kırof  mehmet keman üstadı. sesi güzel.4 kişi ve kardeşi 2 kişi
6- takıllar.bu aile  araba mustafa- kardeşi ismailo ve amca oğulları
7- takıl ali 5 kişi ve kardeşi ramazan .aydın ili ne göçtü..dönmedi
8- kadir hoca .6 kişi
9-taktaklat.yusuf topal yusuf ve kardeşi süleyman hasdemir.
10- kepkeçler.. gediz abideden gelmişler süleyman ve ahmet ödemiş.8 kişi
11-hamzalar..demirci ustası..kocabey ramazan halil yılmaz.halil  13 kişi
12- süleyman demir..5kişi
13 kırlacılar  . ali-hüseyin.akbulut  bakkal--oğulları ş.ahmet kamyon sahibi
kütahya merkeze ilk yerlaşen aile .1957 yılları.15 kişi
14- büyük ve küçük ibrahimler  7 kişi
15-sarı hüseyinler..karabulut.15 kişi(  hüseyin dayı çok güçlüdür
ve antik borsa onarım çalışmasında çalışmıştır. aizanoi borsa yapı
sının  bugünkü haline gelmesi onun sayesindedir. zirza  o dönem de 1960
öncesi araç-gereç yokluğunda hüseyin karabulut o mermer blokların
yerleştirilmesini tek başına yapmıştır..rahmet diliyorum.)
16- ekizler 8 kişi   özkul
17-mori mehmet.. demiroluk köyünden gelmişler.  4 kişi
18.deligözler.  7 kişi
 bu bilgilerin eksiği vardır yanlışı yoktur..editörümüz ve zamanımız
yoktur. bu neden le cümle düşüklüğü. imla hatası için affola..
bu mahalle sınırları iki antik köprü ve tapınak arasındaki kısım
olarak kabul edilmiştir.
ünvan ve soy isimler yaşayan nesillerin eski mahalle ve
komşularını hatırlamalarına yardımcı olacaktır.zirz
 yeni çavdarhisar da mahalleler karışmış durumdadır.

Kemaller mah..
aşağı köprü-tiyatro arasında kalan yerleşim alanı.
1-tanımazlar  10 kişi
2-göktaşlar. 15 kişi.süleyman göktaş  .il.gm üyesi encümen
3 ganberrler  15 kişi .nefer  muhtar.1957..
4- havisler-alametler ..ali demir..nakliyeci kamyoncu bakkal
şerif demir .ilk belediye başkanı.14 kişi
5 yetimler  10 kişi rıza yiğit muhtar..kamyoncu.
6   çalıklar..soy adı ucar..9 kişi
7malaklar..kazım ertaş 12 kişi
7. Mustafa ertaş  ve ahmet ertaş kardeşler öğretmen.
Mustafa ertaş  Çavdarhisar'ın ilçe olmasını sağlamış
belediye başkanlığı yapmış en faydalı kişiler arasında
ilk sırayı almış  başarılı bir çavdarhisarlı dır.
8 çürük ahmetler 10 kişi
9- arpacılar . değirmen yapım ustası işletmecisi
kalabalık bir aile 17 kişi.bir oğlu hv assubayı oldu
sanırım mezuniyet 1958.öğretmenler  4 kişi hariç
ilk okumuş kişi ünvanına sahip.çavdarhisar için.
10- koca ahmetler  9 kişi.soyadı . atabay.
11-koca efeler.,,oğlu.niyazi..1960 lı yıllarda
kütahya ya yerleşti. 5 kişi
12 mıcık efe-ismaial..6 kişi
** bilgi elde edilemeyen başka bazı aileler hakkında
net bilgiye ulaşıldığında bu listede yer verilecektir. bu
ve benzeri konularda bilgi vermek isteyenler olursa
dikkate alınacaktır.


Çavdarhiar 6 mahalleden oluşuyor demiştik
 yukarıda itibaren bedir çayının güney doğusundaki
mahallelr bölçek-küçük mahalle -cereller olarak sıralanır

Bölcek mahalle:
Bu mahalenin karşak denilen yarden geldikleri
söylene gelmektedir . bu hususu ilk yerleşim bahsinde
detaylıca açıklamıştık.
 Hanelerin sıralanmasın da konut yerleşimi esas alındı
en yukarıdan başlanarak sıralama yapıldı.

1-çil aliler- akkaya soyadı
kız kayası denilen yerde arazizi olan ve bu nedenle
demiroluk köylülerine karşı amansız mücadele veren
cesur bir kiş çil ali..
2- ramo , rahmi oğulları .soyadı  parlak.. koyun yetiştiricisi
( kireç köyü kurucusu yörük beyi ak halil in arkadaşı..)
3-koca aliler-orhan
4- bursalılar burdadan gelmişler. koyun yetiştiricisi- terzi

5-güllükler  soyadı uzun.
6- ahmatlar..soy adı  kazak.
7 hileciler.. komyon ve otobüs işletmeciliği
soyadı  kök. ali ve yüsüf kardeşler şöför.
ilk otobüs ve volvo kamyon sahipleri.
8-tahirler..emiroğulları-silik oğulları denilen bu
aile mensupları bilgiye açık öğrenme arzusunda olan
kişilerden oluşmaktadır.soyadı taşdemir. hafız ahmet
taşdemir aileni en bilge mensubu olup 75 li yaşlarında
 traktör lastik bayiliği yapmaktadır.
9-dabırlar-ali--soyadı   yaman
10- halil efe.soyadı varol. gediz yönünden
bölcek mah ilk giriş sağ köşede kahvehanenin sahibi
11- karaşeriler.. karayeğen -ali  akçakaya..vilayet te merkz
mah. bekçisi 1965..
12- hacı aklar  soyadı-saymaz
13- hacı kartlar.s adı   korkmaz.
14- minnoşlar .soyadı . alnar h. ibrahim. değirmen işl.
15 ince ahmet .alnar.. yağ değirmeni ve bakkal.
16- moralılar,aşırlar.soyadı küçüktaş.
17- ahmatlar  çörüler.karesler.han işletmeciliği,,
18- kadı aliler..s.adı  seyhan. ilk toplum polisi ahmet seyhan ve
saz sanatcısı. bu aile mensubu.
19 -kadıaliler   s.adı oğuz.
20-kostaklar s.adı  civelek..
21.. kemaneciler..a.rıza yurdakul..avcılık yapar.oğlu
terzi- diğeroğlu otobüs şöförü.hisarcık ilçesine taşındı
22-veliler-tekkeşler..
23- ademler..s.adı. dönmez.
24- süleyman çavuş   hoca.mantar zehirlemesinden vefat etti
soyadı..dönmez..
25- pehlivanlar..gaz ali ve arif..oğlu nail.
26-yangınlar ,ahmet
27-paşa ali güleç..oğlo mehmet..
28-debenler. s.adı delen..
bölcek mah sakinleri listesi bu. eksik ve yanlış  bilgi
bildirimi olursa  düzeltme yapılır...
devamı var...

küçük mahalle. adı üzerinde en az hanene burada
bu mahallemiz emet ilçesi yolu v gediz -uşak yolu üzerinde
sıralama  batı-doğu yönünde yapıl yapılırsa:
1-hacı ahmetler.halil ağa. ilk ve büyük bakkal . çarşı içi pazar yerinde
dükkan.kamynculuk, zahirecili ve dizel motorlu un fabrıkası 1960 lı yıllar.
s.adı.. topbaş.
2- mustafa topbaş. yağ değirmeni- bakkal ve  nakliyeci
3  halit topbaş..bakkal,, yağ değirmeni,,tahin helvası imalatı.
hobileri  ,ata binmek  , şekersiz çay içmek..vefatı attan düşmek.
afşar taraflarında attan düştü iki hafta kadar koma sonrası
vefat etti.
-4 Takıllar. bu aile sakatlar mah taşındı
5- semerciler..dedeleri semer ustası.S.adı yeildere..mehmet--mustafa.
kantar karşısındaki şeker koop. depo sorumlusu.
6-ümmeciler..Emine nene.. hevlithan, cenaze işlerini bilen ve ifa
eden tek ehil hatun . Ramazan ayı boyunce gediz li mevlithan ları ki
başta elmas hanım olmak üzere evinde misafir eder ve 30 gün değişik
evlerde mevlit okunmasını sağlardı.Huzursuzluk çekenlere dua okur
altını ıslatan çocuklara yakı uygulaması yapardı
s.adı başer...torunun oğlu halil başer halen  çavdarhisar ilçe belediye
başkanlığı yapmaktadır.
6-zingirler---yetimahmetler.
7-keşenler. keşan oğlu şüleyman coşkun.. bir oğlunu okutmuş
 mustafa çoşkun . öğretmen olmuştur. aslanapa cevresinde
iyi bir eğitimci olarak ün yapmıştır..
8-selamlar. s.adı kurt
9- ömer efeler  kalabalık bir ailedir.s.adı  balık
10- dumanlar.. s adı evkaya..bu ailede ilk leri yapan
ve çok meslekli kişiler mevcuttur.şerif a. evkaya. kahveci
-berber- dişci- sünnetci-ve belediye başkanı..
h.ibrahim evkaya.çavdarhisarda kahveci-kütahyada ve
istanbulda keresteci-emlakcı
11- çapraz ali han işl.
12çiviler   süleyman.
13- cıngı hoca  sela  okur-güvercin yetiştiricisi s.adı. kırçayır.
14 - karabacaklar hasan--ve hüseyin
15- s.adı Duman.bakkal ve kahvehane sahibi..
16- H.İbrahim karadal..Muhtar.ve il genel meclisi
azası olarak görev yapmış 1957- 60  yılları


Cereller  mah;
bu mah .aşağı mahalle güney doğu yönünde emet yolu
ve pankales (bedir) çayı üçgeni arasında yer alır.
Creller mahallesi çarşı alanı antik köprü -emet yolu
devamla kütahya- gediz yoluna istikametinde
yer almaktadır. bu çarşı da 3-4 adet kahvehane, 4. ad.
bakkal, bir demirci ve bir adet cami  bulunmakta dır.
bin bir çeşit metanın bulunabildiği en işlek dükkan bu
çarşıda bulunuyordu. kuru onbaşının dükkanı olarak
ünlenmiçti.

Bu mahalle bilgileri : yeteri kadar  bilgi elde edilememiş olmakla birlikte  özet  olarak

soy  adı ile  tanımlayabildiğimiz  aileler .

1-  kayaalp  ailesi ve akrabaları 20 kişi.Demircilik ve ticaret. eğitimli. öğretmen çıkaran öncü  ailelerimiz arasında yer alıyor  .o önem Çavdarhisar da eğitimli kişi çok  az sayıda ıdı.
2- hacı  fakılar 12 kişi

3- kuru onbaşılar . 15 kişiy soyadı  karadal olmalı. bakkal. o dönemin en çok mal bulunduran  dükkanı. yağ-tuz-

helva- kuru yemiş-  boncuk  iğne- iplik- makas tarak, elfeneri, çakmak - çata pat mantar ,sapan lastiği - lüx lamba  

gömleği - kandil.  vs vs  bin bir  çeşit. o dönem için  yok  yok .
4- yıldız  ailesi. 10  kişi . daha ziyade  hizmet  sektöründe  çalışan  arazisi az olan  aile.
5-Duman  Osman  6 kişi . az  arazi sahibi ailelerden .

6- Günay 2lar .  13 kişi Nalbant .iki kardeş  nalbant.. aileden  çümbüç  sanatcısı  yetişti.  mehmet.

7 - danacılar. 15 kişi . ziraat ve ticaret.

8 - demirkol lar  10 kişi . nal  kesim işi

9 .- akkoyun.8 kişi.  ziraat.

10  - salihler, Damar.15 kişi .dedeleri  Gazi. gelibolu  kanlısırt ta  yaralanmış..o halde  yaralı arkadaşlarını  kan selinde boğulmaktan kurtarmış  bir  kahraman  <<<<mehmet  dede.  aile  kamyonculuk  ve  ziraat. aileden 

Kazım damar  Beldede belediye başkanlığı yapmıştır.

11- k

 !940 !945 arası Çavdarhisar'dan  kütahya -Emet -Gediz ve Tavşanlı'ya   ulaşım.At arabası,Kağnı

At.Eşek ve yaya..Tiçaret ve zarurı durumda gidiliyordu.Gediz'e aynı gün gidilp dönmek mümkün, diğer yerlerde bir gün kalınıyordu.

1945 -1950  yılları.At arabası  At  ve kısmen Kamyon  kasasında .Motolu araç kamyon  bulunursa Aynı gün gidip dömek  mümkün idi.

!950--55 yılları.Kütahya ve Gedia 'e artık  kamyonla gitme devri başladı.At arabası  ve at  gene vardı. 

!955-60 .Gediz,Simav - Kütahya arası Otobüs seferleri  ve kamyon sayıs arttı.yolculuk  kamyon  ve otobüslerle yapılır oldu. !960  yılı yaz aylarında Çavdarhisarlı gençler 1 lira ya kamyon kasasında kütahya ya bayram gezmesine  gidebiliyordu.

1960 sonrası  Emet  yönüne de ulaşım ( kışın yollar kapansa da çamurdan ) motorize oldu..

!960 yılı Ulaşım la birlikte eğitim için İlçe ve il e gidenlerin arttığı yıllar oldu.

1960 . hiç telefon yok  Sadece Jandarma karakolunda manyetolu telefon bulunuyor du.

1945 yılları  öncesi,

 Çavdarhisar da ısınma : Odun ( çam ,meşe ,söğüt ,kavak  çok az tezek)  Tava dağı .koca dağ ( Pusatlar üstü )

karakuzu dağı  Tepeci köy üstü  ormanları ve bedir deresi koruluğundan temin edilen odunlar yakılarak çok soğuk kış aylarında ısınma ve sair ihtiyaçlar sağlanırdı. Bu durum tüm çevre köyler için aynı idi.

ÇALİŞMA  ve GEÇİNME  ;  Büyük oranda tarım,ve hayvancılık. Buğday,arpa,nohut. Koyun-keçi   Sığır  At Eşek.

Tahıl ekimi zor,  hasadı zor, Harmanlama  zor .Kol gücüne dayalı işler. Harman işleri Temmuz .Ağutos  ve eylül 

ortalarına kadar sürerdi.

Devamı yarın

*******************************************************************************************