!940 !945 arası Çavdarhisar'dan kütahya -Emet -Gediz ve Tavşanlı'ya ulaşım.At arabası,Kağnı
At.Eşek ve yaya..Tiçaret ve zarurı durumda gidiliyordu.Gediz'e aynı gün gidilp dönmek mümkün, diğer yerlerde bir gün kalınıyordu.
1945 -1950 yılları.At arabası At ve kısmen Kamyon kasasında .Motolu araç kamyon bulunursa Aynı gün gidip dömek mümkün idi.
!950--55 yılları.Kütahya ve Gedia 'e artık kamyonla gitme devri başladı.At arabası ve at gene vardı.
!955-60 .Gediz,Simav - Kütahya arası Otobüs seferleri ve kamyon sayıs arttı.yolculuk kamyon ve otobüslerle yapılır oldu. !960 yılı yaz aylarında Çavdarhisarlı gençler 1 lira ya kamyon kasasında kütahya ya bayram gezmesine gidebiliyordu.
1960 sonrası Emet yönüne de ulaşım ( kışın yollar kapansa da çamurdan ) motorize oldu..
!960 yılı Ulaşım la birlikte eğitim için İlçe ve il e gidenlerin arttığı yıllar oldu.
1960 . hiç telefon yok Sadece Jandarma karakolunda manyetolu telefon bulunuyor du.
1945 yılları öncesi,
Çavdarhisar da ısınma : Odun ( çam ,meşe ,söğüt ,kavak çok az tezek) Tava dağı .koca dağ ( Pusatlar üstü )
karakuzu dağı Tepeci köy üstü ormanları ve bedir deresi koruluğundan temin edilen odunlar yakılarak çok soğuk kış aylarında ısınma ve sair ihtiyaçlar sağlanırdı. Bu durum tüm çevre köyler için aynı idi.
ÇALİŞMA ve GEÇİNME ; Büyük oranda tarım,ve hayvancılık. Buğday,arpa,nohut. Koyun-keçi Sığır At Eşek.
Tahıl ekimi zor, hasadı zor, Harmanlama zor .Kol gücüne dayalı işler. Harman işleri Temmuz .Ağutos ve eylül
ortalarına kadar sürerdi.
Çavdarhisar da bir günlük yaşam . mevsim gereği işe bağlı yaşam tarzı .
BAHAR :sabah erken saatte tüm erkekler tarlaya gider sapan la çift sürer ekim işleri yapardı.( buğday- arpa sair)iş öğle saatlerinde biter
koşum hayvanları dinlenmeye ve otlamaya bırakılır 12 yaş üzeri gençler otlatma işini çift süren büyüklerinden devralır ve bu iş gün batımına kadar devam ederdi.bu ara görevi tamaladığını düşünen
abi-baba -dede çoktan eve dönmüş az bir yiyecek bulursa yemiş kahvehanenin yolunu tutmuş olurdu.
kahvehane vazgeçilmez sosyal mekan durumun da idi. yukarı-sakatlar- bölcek mah pazar yeri kah
velerine, kamaller- cereller- küçük mah aşağı( aşa) kahvehanelerine giderler di. bir de ortak alan
Han yanı bölgesi vardı.eski yolların kesişme noktası kütahya,gediz ve emet yol ayrımı.her mahaleden insanın uğramaktan keyif aldığı 3-4 han kahve vardı.
YAZ AYI :Çift sürme azalmış Çapa ve Sulama işleri başlamış ve hasat aylarına temmuz- ağustos ve eylül ilk haftası. başlamış olurdu. Bu aylar da 12 - 15 yaş gurubu hayvan otlatır büyükler tarla işleri yapardı.Mesela : bedir deresi çevresin de Dere tepe hayvan otlatan kişlerin çokluğu 30-40 kişiyi bulurdu.kısal da çok sayıda insan olur köy sakak ve çarşısı boş kalırdı.
Her mahallenin otlak alanı ayrı bölgede idi
Yukarı mah.Bölcek Bedir yönü.
Kemaller: Maltepe bölgesi
Cereller : Karaçayır .
Küçük mah Barağı çayı bölgesi.
Temmuz .Ağustos :En yoğun ve Ağır iş ayları idi .Ekin hasadının yapıldığı bu iki ayda insanımız
yorgun ve bitkin düşerdi. Arpa buğday hasadı tırpan (kosa) biçme ile başlar. bir kişi ortalama
4-6 dönüm buğday biçebilir di. Harman çalışması sıcak altında yapılan zor bir iş idi. Tane- Sap
döven sürerek ayrılır. tane ambara ,saman samanlığa taşınır ve hasat işi tamamlanırdı.
SONBAHAR: En iyi aylar başlıyor. Bolluk ayları. Kısmen işlerin rahatladığı dönem.
bu yılları 1955 öncesi bakarsak kırsalda yeşil bitkinin kalmadığı dönem ki (sonraki yıllarda pan
car üretimi başladı) tüm hayvanlar serbest otlatmağa salınır başında çoban olması gerekmezdi.
genç kuşak eylenmek için bol vakit bulmuş olurdu. oyunları 1955 öncesi saklambaç ve benzeri
saklambaç akşam 7. gece 12 ,01 e kadar sürer ve alan tüm mahalleleri kapsar katılımcı
sayısı 50- 60 kişi olabilirdi.gündüz aşık oynanırdı (Aşık koyun keçi bacak kemıği oynak kısmı)
Salıncak binmek vs. Kızlar ip atlamak salınca çıkrık binmek .vs.
EN Önemlisi DÜĞÜN mevsimi: Düğünler çok renkli keyifli günlr di.dönemin olanakları
itibari ile çok iyi ve mutlu yıllar olduğunu düşünüyorum. o zaman bile moda vardı ve uygula
nıyor du. düğün konusunu detaylıca yazacağım.
Pancar Ekimi Başlıyor. !954 yılı sonrası endüstriyel ürün şeker pancarı üretimi başladı.
İlk kez Çavdarhisar Büyük ve yivli arka tekerleği küçük ön tekerleri olan motor (traktör) le
ve pancar ekim araçlarını görmüş oldu.Hanelerin geliri 5,6 beki 10 kat arttı.Gelir den herkes pay aldı.
Kimi parcar üretti kazandı . işçilik ve taşıma sair işlerden gelir artışı oldu. BU gençlerin eğitim için şehirlere gidebilmesine imkan sağladı. Yaşam standardın da yeniliklere yol açtı.
Bundan sonraki yılarda önceki yaşam tarzı ve geleneksel yaşam hızlıca değişme uğradı.Saklambaç ve taş atma mahalle kavgaları yerine Öğretmenlerin etrafında toplanan 10 15 yaş gurubu ondalık ve bayağı kesir problemi çözme yarışına ve kumaş elbise tişört giyimi konuşur oldu. radya- bisiklet yaygınlaştı.
KIŞ Ayları. En durgun mevsim. Soğuk- Kapalı ortam.. Kahve .kahve Tüm erkekler 12 yaş üstü
günün 16 saatini kahvede geçirir di. kadınlar ev de boş ve komşu gezisi sohbet ve masal. dinlemek.
Kahvelerde Kağıt oyunları... kısmen paralı oyun oynanırdı.Kumar oyunları için çevre köylerden gelen oyuncular bile vardı. Yıl başı ve bayramlarda kumar oynanırdı kahvehanelerin bazılarında ramazan geceleri sahura kadar tombala vs oynanırdı.
O dönem her mah köy odasında Kuran dersler verilirdi.(hoca mektebi)tüm çocuklar gelir namaz sureler büyük çocuklar kuran öğrenirdi.perşembe cuma öncesi her çocuk evden yiyecek bir şey getirir ortak yenilir di.
BUĞDAY ve ARPA : Ekimi ve taneden EKMEĞE giden yol.
Bir yıl boş (nadas) bırakılıp dınlendirilen tarla birkaç kez sürülür. sürülen (SAPAN LA )
toprağa el ölçüsü ile tohum serpilir . sürgü ile tohumlar toprak altına konulmuş olur.
Bu işlen Ekim- kasım aylarında yapılır.Ağustos a kadar başak oluşumu beklenir.
Başak oluşumu tamamlanmış ve sapı ile biçime hazır buğday kosa veya tırpan ile biçilir.
yükleme düzeninde toplanır Sap adı verilen bu mahsül işlenmek üzere harman yerine özel
yapılmış Delce adı verilen kağnı veya at arabası ile taşınır.Bir tınaz lık sap 6-9 metre çapın da 30 -40 cm yüksekliğinde serilir . döven denilen ve öküzlerin çektiği araçla bir hafta üzerinde dönerek
sap --samam ve tanelerin çözülmesi sağlanır.Tabi zaman la sap lar alt- üst edilir Aktarma.
Kıvamı savrumaya uygun olduğunda TINAZ --incelmış olan sap saman yığıntısı savrulmak
üzere yığılır ve rüzgar beklenir.
Rüzgar gücü ile taneler samandan ayrılır. bu işleme tınaz savurma denir .yaba ile havaya atılan
karışım (1m.)samanı iki metre kadar ucar taneler o rada kalır. uygun depolama ambar-samanlık
denile depolara konulur. buğday lar yiyecek- tohum-ve satılacak miktarlar ayrılır. işlem tamamlamış
olur.
devamı var 3.12 2022 ... 12 02 yorum ve katkı yazınız. yanlış varsa düzeltelim
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder